Optyk, okulista dla dzieci i dorosłych w Łodzi - Dr Wzrok
Kontakt
Kontakt
Zdrowie

Jak dbać o wzrok? 9 sprawdzonych sposobów

Zdrowie oczu jest bardzo ważne, dlatego warto regularnie je badać. Wizyty u okulisty pomagają wykryć wadę wzroku bądź wcześniej rozpoznać choroby takie jak jaskra czy zaćma, które często nie dają objawów. Badania wzroku mogą też wykryć inne problemy zdrowotne, jak cukrzyca czy nadciśnienie. Jeśli w Twojej rodzinie były choroby oczu, poinformuj o tym lekarza – pomoże to dostosować częstotliwość badań i odpowiednio dbać o wzrok.

Codzienna troska o oczy ma wielkie znaczenie. Zdrowa dieta z witaminami, antyoksydantami i kwasami omega-3 wzmacnia wzrok i zmniejsza ryzyko chorób, takich jak zwyrodnienie plamki żółtej. Praca przy komputerze wymaga robienia przerw i prostych ćwiczeń, które łagodzą zmęczenie oczu. Pamiętaj też o ochronie przed słońcem, aktywności fizycznej, dbaniu o higienę i unikaniu palenia – te nawyki pomogą utrzymać oczy w dobrej formie. Dodatkowo krople nawilżające z kwasem hialuronowym to rozwiązanie, które łagodzi podrażnienia i przywraca komfort suchemu oku.

W artykule znajdziesz wiele praktycznych wskazówek, jak lepiej zadbać o oczy. Dowiesz się więcej o diecie, ćwiczeniach i ochronie wzroku w różnych sytuacjach. Sprawdź szczegóły i dowiedz się jak dbać o wzrok w poniższych nagłówkach!

Spis treści

Regularnie badaj wzrok

Regularne wizyty u okulisty są niezbędne dla utrzymania zdrowia oczu i wczesnego wykrywania ewentualnych problemów. Dzięki nim można zdiagnozować wadę wzroku lub wiele innych schorzeń, takich jak jaskra czy zaćma, które w początkowych stadiach często przebiegają bezobjawowo.

Badanie wzroku, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz ocena dna oka nie tylko pomagają w ochronie zdrowia oczu, ale również umożliwiają wykrycie poważnych chorób przewlekłych, takich jak nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, cukrzyca, hipercholesterolemia, sarkoidoza czy stwardnienie rozsiane.

Regularne kontrole pozwalają dobrać nowe okulary lub soczewki, dzięki czemu widzenie jest wyraźne i komfortowe na co dzień. Prawidłowa korekcja wzroku wpływa na lepsze samopoczucie i ułatwia życie. Brak korekcji może powodować zmęczenie oczu, bóle głowy i trudności w takich czynnościach jak czytanie, prowadzenie auta czy praca przy komputerze.

Niekorygowane wady mogą się pogłębiać i prowadzić do innych problemów. Gdy oczy cały czas się męczą, próbując poprawić obraz, ich mięśnie są nadmiernie obciążone, co dodatkowo szkodzi wzrokowi. W przypadku wysokiej niekorygowanej wady krótkowzroczności może nawet powodować odwarstwienie siatkówki. Jeżeli zastanawiasz się, jak dbać o wzrok to prawidłowa korekcja jest kluczowa, szczególnie jeżeli masz wadę wzroku.

Zdrowa dieta – co jeść by mieć zdrowe oczy?

Zdrowa dieta ma kluczowe znaczenie dla utrzymania dobrego wzroku i zapobiegania chorobom oczu. Oto kilka kluczowych punktów dotyczących związku między dietą a zdrowiem oczu, opartych publikacji naukowej „Role of nutrition in maintaining normal eyesight – a review” (Naghma Nazrana, Dr. Tejasvi Jain 2020):

  • Antyoksydanty – dieta bogata w antyoksydanty, takie jak witaminy C i E, oraz karotenoidy (luteina i zeaksantyna), może pomóc w ochronie narządu wzroku przed uszkodzeniami spowodowanymi stresem oksydacyjnym. Oksydacyjne uszkodzenia tkanek oka są związane z wieloma chorobami oczu, w tym zaćmą i zwyrodnieniem plamki żółtej.
  • Kwasy tłuszczowe omega-3 – spożycie kwasów tłuszczowych omega-3, zwłaszcza DHA (kwasu dokozaheksaenowego), jest korzystne dla zdrowia oczu. Omega-3 wspiera funkcjonowanie siatkówki i może pomóc w zapobieganiu zespołowi suchego oka oraz innym schorzeniom.
  • Witamina A – jest niezbędna do prawidłowego widzenia, a jej niedobór może prowadzić do poważnych problemów ze wzrokiem, takich jak suchość rogówki i utrata wzroku. W diecie można ją znaleźć w produktach pochodzenia zwierzęcego (np. wątróbka, mleko) oraz w postaci prowitaminy A w owocach i warzywach (np. marchew, słodkie ziemniaki).
  • Zrównoważona dieta – ważne jest, aby dieta była zrównoważona i bogata w różnorodne składniki odżywcze. Niekorzystne są nadmiary niektórych składników, takich jak karotenoidy, które w nadmiarze mogą prowadzić do problemów zdrowotnych.

Odpowiednie odżywianie odgrywa kluczową rolę w ograniczaniu ryzyka chorób oczu, takich jak zaćma, zwyrodnienie plamki żółtej czy retinopatia cukrzycowa. Dieta bogata w wartościowe składniki odżywcze stanowi prosty i skuteczny sposób na zapobieganie tym problemom.

Zadbaj o odpoczynek i ćwiczenia dla oczu

Długotrwałe korzystanie z komputera, telefonu czy innych ekranów może prowadzić do zmęczenia oczu, suchości czy nawet bólów głowy. Aby temu zapobiec, warto stosować proste ćwiczenia oczu, takie jak zasada „20-20-20” – co 20 minut patrz na obiekt oddalony o 20 stóp (około 6 metrów) przez 20 sekund, dając oczom chwilę wytchnienia. Oprócz tego regularne wykonywanie prostych ćwiczeń może znacząco poprawić komfort widzenia i zmniejszyć napięcie mięśni oczu.

Oto ćwiczenia oczu, które pomogą złagodzić ich zmęczenie:

  • Mruganie w regularnych odstępach – mrugaj co cztery sekundy, aby nawilżyć oczy i zapobiec ich wysychaniu. Przypominaj sobie o tym co 20-30 minut, szczególnie podczas pracy przy komputerze.
  • Skupianie wzroku na bliskich i dalekich obiektach – trzymaj kciuk w odległości około 30 cm od twarzy i skup wzrok na nim przez 15 sekund, a następnie przenieś spojrzenie na obiekt oddalony o kilka metrów. Powtarzaj, aby rozluźnić mięśnie i odciążyć zmęczone oczy.
  • Skanowanie przestrzeni – przesuwaj wzrok z jednego rogu pokoju do drugiego, powoli skupiając się na szczegółach otoczenia. To ćwiczenie pomaga poprawić elastyczność mięśni oczu.
  • Patrzenie w górę i na boki – zamknij oczy i skieruj wzrok w górę, potem w dół, a następnie w lewo i prawo. Powtórz po 10 razy w każdym kierunku, aby rozluźnić mięśnie oczu i karku.
  • Palming (rozgrzewanie oczu) – pocieraj dłonie, aż poczujesz ciepło, a następnie przyłóż je do zamkniętych oczu w kształcie miseczek. Ciepło i ciemność pomagają odprężyć oczy i złagodzić napięcie.
  • Krążenie gałkami ocznymi – zamknij oczy i powoli zataczaj nimi kręgi – najpierw w jednym kierunku, potem w przeciwnym. Powtarzaj po 10 razy, aby poprawić ruchomość mięśni oczu.
  • Rysowanie wzrokiem „ósemki” – wyobraź sobie dużą poziomą ósemkę przed sobą i śledź ją wzrokiem przez minutę. Zmieniaj kierunek, aby ćwiczyć koordynację i poprawić elastyczność oczu.
  • Technika „20-20-20” – co 20 minut patrz na obiekt oddalony o co najmniej 6 metrów (20 stóp) przez 20 sekund. Ta technika pozwala odpocząć oczom i zmniejsza napięcie spowodowane patrzeniem na ekran.
  • „Pisanie wzrokiem” – wyobraź sobie, że twoje oczy to pióro, i spróbuj „napisać” w powietrzu swoje imię lub inne krótkie słowo. Ćwiczenie to angażuje mięśnie oczu i poprawia ich koordynację.
  • Relaks w ciemności – zamknij oczy na minutę i skoncentruj się na spokojnym, głębokim oddychaniu. Ciemność pozwala oczom odpocząć i zmniejsza napięcie.
  • Masaż okolic oczu i powiek – delikatnie masuj opuszkami palców okolice oczu, zaczynając od skroni, przechodząc wzdłuż łuku brwiowego i kości policzkowych – następnie powieki dolne i górne. Masaż poprawia krążenie i łagodzi zmęczenie.
  • Ćwiczenie „wyobrażonej linii” – wyobraź sobie przed sobą linię prostą biegnącą w pionie i poziomie. Powoli przesuwaj wzrok wzdłuż tej linii, bez poruszania głową. To ćwiczenie wzmacnia kontrolę nad ruchem oczu i rozluźnia napięte mięśnie.

Dbaj o higienę oczu

Właściwa higiena oczu pomaga zapobiegać podrażnieniom, infekcjom i pogorszeniu wzroku. Codzienne nawyki, takie jak kontakt z ekranami, makijaż czy zanieczyszczenia, mogą obciążać oczy, dlatego warto przestrzegać prostych zasad ochrony ich zdrowia poniżej:

  • Mycie rąk – zawsze myj ręce mydłem i wodą przed dotykaniem oczu, zakładaniem soczewek kontaktowych lub usuwaniem makijażu. To proste działanie minimalizuje ryzyko infekcji.
  • Czyszczenie powiek – regularnie oczyszczaj powieki, aby usunąć nadmiar sebum, brudu i resztek makijażu. Używaj ciepłych kompresów lub specjalnych chusteczek do higieny powiek.
  • Usuwanie makijażu – dokładnie zmywaj makijaż przed snem, aby uniknąć podrażnień i infekcji. Wybieraj delikatne środki do demakijażu przeznaczone do stosowania w okolicy oczu.
  • Przechowywanie soczewek kontaktowych – przechowuj soczewki kontaktowe w czystym pojemniku z nowym roztworem. Wymieniaj pojemnik co trzy miesiące i nigdy nie używaj wody z kranu do płukania soczewek.
  • Unikanie pocierania oczu – staraj się nie pocierać oczu, nawet gdy odczuwasz swędzenie. Może to prowadzić do podrażnień lub przenoszenia bakterii. Jeśli dyskomfort się utrzymuje, skonsultuj się z lekarzem.
  • Prawidłowe używanie kropli do oczu – podczas stosowania kropli upewnij się, że końcówka aplikatora nie dotyka powierzchni oka ani rąk. Przechowuj je zgodnie z instrukcją i nie używaj po upływie terminu ważności.
  • Nawilżanie oczu – w suchych pomieszczeniach, takich jak te z klimatyzacją, warto używać nawilżaczy powietrza lub sztucznych łez, szczególnie gdy odczuwasz zmęczenie i podrażnienia oczu po długiej pracy przy komputerze lub korzystaniu z telefonu. Zawsze wybieraj preparaty bez konserwantów, które są bezpieczne i odpowiednie do codziennego stosowania na narząd wzroku.

Unikaj palenia

Palenie papierosów jest istotnym czynnikiem ryzyka dla wielu chorób oczu. Zgodnie z publikacją naukową „The Association Between Cigarette Smoking and Ocular Diseases” (Yoram Solberg, Mordechai Rosner, Michael Belkin, 1998) do najważniejszych schorzeń oczu związanych z paleniem należą:

  • Choroba Gravesa-Basedowa (orbitopatia tarczycowa) – palenie może nasilać objawy tej choroby związanej z tarczycą, która wpływa na wygląd i funkcjonowanie oczu, powodując m.in. wytrzeszcz i obrzęk.
  • Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) – palacze są bardziej narażeni na wystąpienie tego schorzenia, które prowadzi do utraty widzenia w centralnym polu widzenia i znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie.
  • Jaskra – palenie może zwiększać ryzyko uszkodzenia nerwu wzrokowego, co w konsekwencji prowadzi do utraty wzroku.
  • Zaćma – palenie przyspiesza rozwój zaćmy, czyli zmętnienia soczewki, co powoduje stopniowe pogarszanie się widzenia.

Palenie wpływa na zdrowie oczu na kilka sposobów:

  • Działanie wolnych rodników – palenie zwiększa ilość wolnych rodników w organizmie i obniża poziom przeciwutleniaczy, co prowadzi do uszkadzania komórek w oku.
  • Problemy z naczyniami krwionośnymi – palenie powoduje uszkodzenie naczyń krwionośnych, co utrudnia przepływ krwi w tkankach oka i zwiększa ryzyko zakrzepów.
  • Niedokrwienie tkanek oka – zmiany w naczyniach krwionośnych mogą prowadzić do niedotlenienia, co dodatkowo pogarsza zdrowie oczu.

Najlepszym sposobem ochrony żeby dbać o wzrok jest rzucenie palenia. Warto także unikać biernego palenia, które również wpływa negatywnie na organizm. Ograniczenie tych czynników pozwoli zmniejszyć ryzyko rozwoju groźnych schorzeń oczu i poprawić ogólną kondycję wzroku.

Chroń oczy przed słońcem

Ochrona oczu przed słońcem jest bardzo ważna, ponieważ promieniowanie UV (emitowane przez promienie słoneczne) może poważnie im zaszkodzić. Promienie UVA przenikają głęboko do oka, uszkadzając siatkówkę i zwiększając ryzyko uszkodzenia plamki żółtej, które może prowadzić do utraty wzroku. Z kolei promieniowanie UVB działa bardziej na powierzchnię oka i jest główną przyczyną zaćmy oraz innych problemów, takich jak zapalenie spojówek czy nowotwory oczu.

Chroń oczy poprzez noszenie okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV, które blokują 99-100% promieni UVA i UVB, to prosty sposób na to by dbać o oczy. Chronią one przed uszkodzeniami powodowanymi przez słońce, zwłaszcza w miejscach o silnym nasłonecznieniu, takich jak plaże czy góry. Okulary przeciwsłoneczne warto kupić o lokalnego optyka, ponieważ masz wtedy gwarancję dobrej jakości filtrów przeciwsłonecznych.

Regularna aktywność fizyczna

Uprawianie sportu pomaga dbać o zdrowie oczu, zmniejszając ryzyko chorób takich jak jaskra czy zwyrodnienie plamki żółtej. Dzięki ćwiczeniom poprawia się krążenie krwi, co zapewnia lepsze odżywienie i dotlenienie oczu poprzez usprawniony dopływ krwi do naczyń narządu wzroku, wspierając prawidłowe ukrwienie oka. Ruch pomaga także utrzymać zdrową wagę, co zmniejsza ryzyko cukrzycy i powiązanych problemów ze wzrokiem, takich jak retinopatia cukrzycowa.

Regularne ćwiczenia redukują stres, który może wpływać na ciśnienie w oku, a także wspierają odporność, co chroni przed infekcjami, np. zapaleniem spojówek. Aktywność fizyczna to prosty sposób, by wspierać zdrowie oczu i całego organizmu.

Chroń oczy w pracy przy komputerze lub w warsztacie

W pracy biurowej ważne jest, aby dbać o oczy. Ustaw ekran monitora na wysokości wzroku i unikaj odblasków z okien czy lamp. Jeśli dużo pracujesz przy komputerze, korzystaj z okularów z filtrem światła niebieskiego, które chronią je przed szkodliwym działaniem ekranów, emitujących niebieskie światło., które jest szkodliwe w nadmiarze dla naszych oczu.

Zbyt długie narażenie na światło niebieskie może uszkodzić siatkówkę i przyspieszyć rozwój zwyrodnienia plamki żółtej. Praca z urządzeniami elektronicznymi przez wiele godzin często prowadzi do zmęczenia wzroku, co objawia się poprzez suchość oczu, czerwone oczy, bólem głowy i osłabioną ostrość widzenia.

W miejscach, gdzie możesz narazić oczy na urazy, np. w warsztatach, zawsze używaj okularów ochronnych.

Poznaj historię medyczną swojej rodziny

Znajomość historii chorób oczu w rodzinie pomaga w ocenie ryzyka takich schorzeń jak jaskra czy AMD, które mogą być dziedziczne. Na przykład, jeśli AMD występuje w rodzinie, ryzyko jej rozwoju wynosi aż 50% („AMD: Know your family risk”, Macular Disease Foundation Australia). Informowanie okulisty o rodzinnych chorobach może prowadzić do wcześniejszego wykrycia problemów i zaleceń częstszych badań, co zwiększa szanse na zachowanie dobrego wzroku.

Wiele chorób oczu rozwija się bezobjawowo, dlatego regularne badania są kluczowe. Pierwszy kontrolny przegląd wzroku zaleca się wykonać przed 40. rokiem życia, nawet jeśli nie ma objawów. Dzielenie się informacjami o chorobach oczu w rodzinie z bliskimi może pomóc w podjęciu działań profilaktycznych przez innych członków rodziny.