Budowa okularów jest niezwykle istotna, ponieważ to właśnie z elementów, z których są zbudowane, wynika ich funkcjonalność, wytrzymałość i wygląd. Okulary składają się z dwóch najważniejszych elementów, czyli soczewek okularowych oraz oprawki, którą to możemy podzielić na jeszcze mniejsze elementy np. przód oprawki, tarczę okularową, mostek, poduszki nosowe oraz wiele innych elementów.
W artykule tym omówione zostaną kluczowe komponenty, z których składają się okulary, co pozwoli lepiej rozumieć jak dokładnie działają.
Soczewki okularowe w okularach korekcyjnych służą przede wszystkim do korekcji określonej wady wzroku, takiej jak krótkowzroczność, dalekowzroczność czy astygmatyzm, i są dobierane na podstawie zaleceń okulisty (recepty).
Soczewka okularowa może dzielić się na różne rodzaje w zależności od konstrukcji i przeznaczenia. Spotykamy soczewki jednoogniskowe, przeznaczone do korekty jednego zakresu ostrości, dwuogniskowe, które korygują zarówno bliskość, jak i dalekość, oraz soczewki progresywne, które płynnie przechodzą od korekty dla bliska do daleka.
Znaczenie ma także kształt soczewki – wyróżniamy soczewki sferyczne, mające jednolitą krzywiznę, oraz asferyczne, które są płaskie i zapewniają szerokie pole widzenia.
Soczewka okularowa może być również różnorodnie zabarwiona, oferując opcje jak soczewki fotochromowe, które przyciemniają się w reakcji na światło słoneczne, lub po prostu kolorowe lub bezbarwne.
Oprawy okularowe (oprawki) otaczają soczewki i stanowią strukturę okularów. ich budowa znacznie się zmieniła od czasów, kiedy były budowane z drewna czy kości słoniowej. Wykonane mogą być z różnych materiałów, takich jak plastik, acetat, metal, drewno czy inne eko-materiały. Mogą również różnić się kształtem, funkcjami oraz posiadać wiele oddzielnych części o konkretnych nazwach.
Oprawki mogą mieć różną budowę. Poniżej przedstawiamy podział oprawek.
Konstrukcja różnych rodzajów okularów wpływa na wygląd, więc dobrze jest wiedzieć jak dobrać okulary do kształtu twarzy.
Oprawki dzielą się na mniejsze elementy, które wymienimy poniżej w nagłówkach.
Przód oprawki to główna część struktury okularów, która zabezpiecza soczewki na miejscu. Przód oprawki w dużej mierze decyduje o stylu i estetyce okularów. Przody oprawek mogą różnić się materiałem, kolorem, kształtem i rozmiarem. Przed pojawieniem się plastiku przód oprawki wykonywany był z materiałów naturalnych takich jak kość czy drewna.
Tarcza okularowa, będąca głównym elementem okularów, zapewnia ochronę oczu przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi oraz koryguje wzrok. Wykonana z materiałów takich jak plastik czy szkło, może posiadać różne właściwości, takie jak przyciemnianie czy zdolność do blokowania promieniowania UV.
W okularach korekcyjnych tarcze są specjalnie szlifowane, aby dostosować je do potrzeb użytkownika. Opcjonalne powłoki i zabarwienia umożliwiają dodatkową funkcjonalność, taką jak redukcja odblasków czy dostosowywanie się do warunków świetlnych.
Obwódki okularowe pełnią kluczową rolę w utrzymaniu soczewek na swoim miejscu, nadając okularom charakterystyczny styl. W zależności od konstrukcji, możemy wyróżnić trzy główne typy obwódek:
Obwódki okularowe, czasami nazywane także drutami okularowymi (eye wires), nie tylko definiują styl okularów, ale także są istotne dla funkcjonalności, utrzymując soczewki na miejscu i zapewniając komfort noszenia.
Mostek okularowy łączy dwie soczewki (tarcze okularowe) nad nosem decyduje o ich dopasowaniu do twarzy. Jest centralnym elementem ramki, wspierającym jej ciężar, a jego kształt jest dostosowany do różnorodnych typów twarzy.
Poduszki nosowe tzw. noski znajdują się między mostkiem a tarczą okularową. Są niezbędnym elementem konstrukcyjnym okularów, mającym na celu zapewnienie komfortu oraz stabilności pozycji okularów na szerokości nosa użytkownika.
Poniżej rodzaje nosków.
Poduszki nosowe odgrywają zasadniczą rolę w zapewnieniu, że okulary pozostaną na miejscu, nawet podczas ruchów głowy. Poprzez zminimalizowanie tarcia oraz dodanie dodatkowej warstwy amortyzacji, poduszki nosowe znacząco przyczyniają się do komfortu noszenia okularów na co dzień.
Ramiona poduszek są małymi elementami łączącymi poduszki nosowe z obręczą, głównie w metalowych ramkach. Są regulowane, umożliwiając dopasowanie do kształtu twarzy, a ich zadaniem jest utrzymanie poduszek nosowych na właściwym miejscu, co zwiększa komfort noszenia okularów.
Końcówki, umiejscowione na zewnętrznych górnych rogach obręczy, łączą zawiasy z zausznikami. Są to niewielkie elementy ramy, które rozciągają się na zewnątrz, umożliwiając połączenie soczewek z zausznikami. Mogą także zawierać dekoracyjne detale, takie jak nitki czy zdobienia, dodając element mody do konstrukcji okularów.
Zawiasy są metalowymi połączeniami w okularach, utrzymywanymi razem przez śruby lub złącza metalowe. Łączą one końcówki (lub przednią część ramy, ponieważ nie wszystkie ramki mają końcówki) z zausznikami, umożliwiając łatwe składanie i poruszanie zausznikami. Dzięki zawiasom, zauszniki mogą być swobodnie poruszane lub złożone do przechowywania.
Zauszniki, znane również jako ramiona, to elementy ram okularów, które znajdują się po bokach głowy, opierając się na uszach. Ich główną funkcją jest utrzymanie okularów na miejscu podczas noszenia ich w ciągu dnia. Dzięki zausznikom, okulary pozostają stabilne na głowie, niezależnie od aktywności użytkownika.
Możemy wyróżnić następujące rodzaje zauszników.
Zauszniki są istotnym elementem konstrukcyjnym okularów, który zapewnia ich stabilność na głowie użytkownika. Mogą być różnie ukształtowane i zgięte, aby zapewnić lepsze dopasowanie i komfort noszenia, bez względu na kształt czy rozmiar głowy.
Zakończenia zauszników, znane również jako końcówki zauszników, znajdują się na końcach zauszników okularów. Są wykonane z miększego i bardziej komfortowego materiału, aby chronić skórę za uchem przed podrażnieniami.
Śruby są elementami okularów, które można łatwo wymienić w razie uszkodzenia lub zagubienia. Utrzymują razem dwie połówki zawiasu i można je dokręcić lub poluzować za pomocą małego śrubokrętu. Większość zestawów do naprawy okularów zawiera śruby oraz śrubokręt przeznaczony specjalnie do ich regulacji. Śruby, jako metalowe elementy złączne, znajdują się w pobliżu zawiasów, łącząc końcówki z zausznikami, umożliwiając regulację napięcia zawiasów w zależności od potrzeb użytkownika.
Górna belka, umieszczona powyżej mostka między soczewkami, służy zwiększeniu sztywności ramy lub dodaniu modnego akcentu, często spotykana w modelach pilotów. Może być również nazywana podwójnym mostkiem. Jej funkcje to zarówno wzmacnianie konstrukcji okularów, jak i estetyczne uzupełnienie designu.
Budowa okularów obejmuje wiele różnych mniejszych części, z których każda pełni swoją specyficzną rolę. Poniżej lista innych części do okularów, które nie zostały wymienione jako najważniejsze elementy oprawki.